ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ
Ο Συνδυασμός «Συμμαχία για την Ανάπτυξη» είναι αποτέλεσμα της ισχυρής βούλησης της τοπικής κοινωνίας για πρόοδο και ευημερία στη νέα εποχή της Δυτικής Μακεδονίας.
Προήλθε από τη συναντίληψη και τη συνένωση δυνάμεων από όλο το κοινωνικό και οικονομικό φάσμα της Περιφέρειας με επικεφαλής τον Γιώργο Αμανατίδη, για να βρει τις απαντήσεις και να δώσει λύσεις στα κρίσιμα ζητήματα, στις ανάγκες και στις προοπτικές της Δυτικής Μακεδονίας.
Για να δώσει νέα πνοή στην περιοχή που βρίσκεται σε ένα καθοριστικό για την μελλοντική πορεία της σταυροδρόμι και όραμα στους πολίτες της για να παραμείνουν και να ευημερήσουν σ’ αυτήν.
Για να μετατραπεί η Δυτική Μακεδονία σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή Περιφέρεια, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελλάδα και στη Βαλκανική χερσόνησο.
Για να αποτελέσει, το στοίχημα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης σε ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, πραγματική αναπτυξιακή τομή με την κοινωνία ενεργή και συμμέτοχη στη λήψη αποφάσεων και στην υλοποίησή τους.
Για να υπάρξει ισόρροπη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς σε κάθε γωνιά και για κάθε πολίτη της Περιφέρειας.
Για να λειτουργεί η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ως ένας σύγχρονος και αποτελεσματικός αναπτυξιακός μηχανισμός που θα συνενώνει τις προσπάθειες όλων των Φορέων, θα βρίσκεται σε επαφή με τον πολίτη και θα διαμορφώνει το κατάλληλο πεδίο για ανάπτυξη και προκοπή για όλους.
- ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
- ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Πληθυσμιακή συρρίκνωση – μετανάστευση.
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κατά την τελευταία απογραφή του 2021 έχει απολέσει το 10,1% του συνολικού πληθυσμού της έχοντας τη μεγαλύτερη μείωση στη χώρα, ως
απόρροια της οικονομικής κρίσης που έπληξε το σύνολο της χώρας αλλά κυρίως λόγω της ραγδαίας αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου με την επιταχυνόμενη παύση της λειτουργίας των ορυχείων και των λιγνιτικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η απώλεια αυτή εντοπίζεται, στη συντριπτική πλειοψηφία, στον ενεργό πληθυσμό και στους νέους που αναζητούν εργασία εκτός Ελλάδας. Συνεπώς η συγκράτηση των ροών μετανάστευσης και η επιστροφή των νέων αποτελεί βασική προτεραιότητα.
Ενεργειακός μετασχηματισμός με απολιγνιτοποίηση, ανάπτυξη των ΑΠΕ και αξιοποίηση των εδαφών των λιγνιτικών πεδίων.
Η κλιματική αλλαγή και η ευρωπαϊκή κατεύθυνση για κατάργηση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων οδήγησαν την Ελλάδα στην απόφαση για ραγδαία μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της αξιοποίησης των εγχωρίων λιγνιτών και την αντικατάστασή τους με το εισαγόμενο φυσικό αέριο και παράλληλα με την επιταχυνόμενη είσοδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο εθνικό μείγμα παραγωγής ενέργειας.
Οι νέες αυτές συνθήκες, λόγω της ιδιαίτερης βαρύτητας που έχει η οικονομία του άνθρακα στη Δυτική Μακεδονία, οδηγούν στη συνολική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου με την ανάπτυξη νέων βιώσιμων δραστηριοτήτων.
Στο πλαίσιο αυτό τα κρίσιμα ζητήματα είναι αφενός η ορθολογική ανάπτυξη και αξιοποίηση των ΑΠΕ στη Δυτική Μακεδονία στη λογική της φέρουσας ικανότητας της περιοχής και αφετέρου η παραγωγική πολλαπλή αξιοποίηση των εδαφών των ορυχείων λιγνίτη προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και ενίσχυση της απασχόλησης.
Περιφερειακή οικονομία, επιχειρηματική δραστηριότητα, απασχόληση, έρευνα και καινοτομία.
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, της υγειονομικής κρίσης (covid19) και της απολιγνιτοποίησης έχει απολέσει το 35% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) δηλαδή του πλούτου της κατά την τελευταία 10ετία.
Η στοχευμένη καθετοποιημένη ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα, η επιχειρηματική δραστηριότητα, η ανάπτυξη του τουρισμού με τις εναλλακτικές μορφές του και των υπηρεσιών συνθέτουν την απάντηση που ταυτόχρονα οδηγεί στη λύση για ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο περιφερειακής οικονομίας.
Η ανάπτυξη πλήρους αλυσίδας αξίας τομέων και κλάδων της τοπικής οικονομίας με ενσωμάτωση αποτελεσμάτων έρευνας και καινοτομίας από την Ελλάδα και το εξωτερικό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της προστιθέμενης αξίας της τοπικής παραγωγής και τόνωση της απασχόλησης.
Σύστημα παροχής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας υγείας και κοινωνικές υποδομές.
Η αποτελεσματική λειτουργία των υποδομών και δομών υγείας και πρόνοιας αποτελεί προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής και ευημερίας.
Συνεπώς η λειτουργική διασύνδεση των υποδομών υγείας και πρόνοιας όλων των επιπέδων σε συνδυασμό με τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό τους διασφαλίζει ευνοϊκούς όρους διαβίωσης των πολιτών και κίνητρο παραμονής στην περιοχή.
Συνθήκες προσβασιμότητας – σιδηρόδρομος και αεροπορικές συνδέσεις.
Η ολοκλήρωση των οδικών αξόνων και διασυνδέσεων με την υπόλοιπη χώρα και το εξωτερικό, η ανάπτυξη ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου και η ενίσχυση των αεροπορικών συνδέσεων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες προσβασιμότητας και προσπελασιμότητας με στόχο την γενικότερη οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας.
Πλούσιο τουριστικό απόθεμα του φυσικού τοπίου, των ιστορικών μνημείων και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ολιστική προσέγγιση στην ανάδειξη και αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, του πλούσιου ιστορικού αποθέματος και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Περιφέρειας αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών, συμβάλλοντας παράλληλα στη συνολική ανάπτυξη της περιφερειακής οικονομίας.
Η ταυτότητα (brand name) της Περιφέρειας, τα Τοπικά Σήματα Ποιότητας και η εφαρμογή του Κυκλικού Τουρισμού μπορούν να εντάξουν της Περιφέρεια σε τουριστικό προορισμό
υψηλής αισθητικής και αξίας.
Ευρωπαϊκός προσανατολισμός & διασυνδέσεις.
Η ένταξη της Δυτικής Μακεδονίας σε θεματικά ευρωπαϊκά δίκτυα και όργανα είναι αναγκαία για τη μεταφορά καλών πρακτικών σε διάφορους τομείς οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας αλλά και απαραίτητο βήμα για συμμετοχή στη διαμόρφωση προτάσεων και πολιτικών που καθορίζουν το μέλλον των τοπικών κοινωνιών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμμετοχή αυτή δίνει την ευκαιρία για συνδιαμόρφωση με άλλες περιφέρειες της Ευρώπης ζητημάτων που ενδιαφέρουν τη Δυτική Μακεδονία όπως η απολιγνιτοποίηση, η
κλιματική αλλαγή, η έρευνα και καινοτομία.
Ουσιαστική συμμετοχή της Περιφέρειας και των φορέων της Δυτικής Μακεδονίας στη διαχείριση και παρακολούθηση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Ο σχεδιασμός και η έγκριση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης αποτελεί σταθμό και χρήσιμο εργαλείο για τη Δυτική Μακεδονία στην προσπάθειά της να μεταβεί σε μια νέα οικονομία χωρίς λιγνίτη.
Σε επίπεδο υλοποίησης και παρακολούθησης του προγράμματος απαιτείται ο ενισχυμένος ρόλος και η ενεργός συμμετοχή της Περιφέρειας και των φορέων της Δυτικής Μακεδονίας, για την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα του.
Στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει το σύνολο της τοπικής κοινωνίας να γίνει κοινωνός του προγράμματος προκειμένου να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση και αποδοχή.
Αποτελεσματικότητα διαχείριση πόρων & παροχής ποιοτικών υπηρεσιών προς πολίτες.
Η έγκαιρη και συνολική αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων απαιτεί τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλαισίου συνεργασίας με την πρωτοβάθμια τοπική
αυτοδιοίκηση και τους φορείς της περιοχής που να περιλαμβάνει την ωρίμανση των έργων, τη συστηματική λειτουργία οργάνων διαβούλευσης, τη συμπληρωματικότητα σε επίπεδο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και των Δήμων και στη συνεχή εκπαίδευση και αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού.
Σημαντική παράμετρο αποτελεί η βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης των υπηρεσιών της Περιφέρειας και των Νομικών της Προσώπων και του διοικητικού και παραγωγικού της εκσυγχρονισμού που θα έχει ως βασικό στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
Περιφερειακός Χωροταξικός σχεδιασμός και ο ρόλος των Περιφερειακών Ενοτήτων και των δήμων.
Απαιτείται η άμεση ολοκλήρωση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδίου και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) της Δυτικής Μακεδονίας το οποίο να λαμβάνει υπόψη τις
νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν λόγω της ενεργειακής μετάβασης.
Το ΠΠΧΣΑΑ αποτελεί τον υπερκείμενο σχεδιασμό σε επίπεδο Περιφέρειας, συνάδει με τον Εθνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό και θέτει τις βάσεις για το σύνολο των αναγκαίων
αναπτυξιακών παρεμβάσεων στην περιοχή.
Διασυνοριακός χώρος συνύπαρξης και ανάπτυξης.
Η Δυτική Μακεδονία συνορεύει με δύο κράτη που δεν είναι μέλη της ΕΕ και η στρατηγική μας θα πρέπει να εξυπηρετεί τη διαμόρφωση ενός διασυνοριακού χώρου συνύπαρξης και
δημιουργίας.
Η ενίσχυση της κινητικότητας των Φορέων, των θεσμών, των πολιτών και των επιχειρηματιών της περιοχής και η ανάπτυξη αμοιβαίων σχέσεων με τις αντίστοιχες περιοχές των όμορων Κρατών θα ενισχύσει την εξωστρέφεια προς όφελος της Δυτικής Μακεδονίας.
Προς την κατεύθυνση αυτή θα συμβάλλουν:
● η διάνοιξη της συνοριακής διάβασης πλησίον του οικισμού Λαιμού του Δήμου Πρεσπών Νομού Φλώρινας και
● η αξιοποίηση του θεσμοθετημένου Εθνικού Πάρκου Πρεσπών ως χώρου κοινών συμφερόντων των τριών Κρατών (Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία).
Από την ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων της Δυτικής Μακεδονίας προκύπτει ως κεντρικός στόχος και όραμα η “Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας σ’ ένα νέο
ανταγωνιστικό και βιώσιμο παραγωγικό σύστημα με θέσεις εργασίας βασισμένες στην γνώση και στην καινοτομία, με ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, της ισότιμης και
απρόσκοπτης προσβασιμότητας και με βελτίωση της ποιότητας ζωής - Ένας τόπος ευημερίας σε κίνηση”.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ
I. Ισότιμη μεταχείριση και ανταπόκριση στις ανάγκες των πολιτών.
II. Αποδοτική συνεργασία και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού χωρίς αποκλεισμούς για την ανάπτυξη κοινών στόχων και αξιών και την ισόρροπη ανάπτυξη των Περιφερειακών Ενοτήτων.
III. Διαφάνεια και χρηστή διοίκηση – συνεχής επικοινωνία με τους πολίτες.
IV. Ανάπτυξη συνεργασίας σε πολλαπλά επίπεδα - σε τοπική, διαπεριφερειακή και διακρατική κλίμακα.
V. Αποτελεσματική αξιοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων με επικέντρωση στην αύξηση του περιφερειακού πλούτου και στη μείωση της ανεργίας.
ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
1. Κοινωνικά Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση
Η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται σε καθεστώς, μεθοδικά προγραμματισμένης μεν πλην όμως σε εξέλιξη δριμείας, απολιγνιτοποίησης με έντονες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της. Οι διαδικασίες πλήρους απεξάρτησης από το λιγνίτη, με ό,τι αυτό σημαίνει για το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας και την απασχόληση στην περιοχή, η έλλειψη επαρκούς θερμικής ισχύος για τις τηλεθερμάνσεις, οι καθυστερήσεις στις μετεγκαταστάσεις των οικισμών και κυρίως οι οφειλόμενες περιβαλλοντικές αποκαταστάσεις των εδαφών, δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον για την Δυτική Μακεδονία.
Η σημερινή Περιφερειακή Αρχή αποδείχθηκε ανέτοιμη να καθορίσει τις εξελίξεις. Με ελάχιστη ικανότητα ουσιαστικής παρέμβασης και δίχως επαρκή ενημέρωση των πολιτών, αρκέστηκε στο να ακολουθεί τα γεγονότα και τις συνθήκες που διαμορφώνονται αντισταθμιστικά στην τεράστια απώλεια περιφερειακού πλούτου, ενώ περιορίστηκε απλά σε διαπιστώσεις, εμφανίζοντας μάλιστα συχνά προγραμματισμένες δράσεις της κεντρικής Κυβέρνησης ως περιφερειακό έργο.
Αντί να λειτουργήσει ως ουσιαστικός μοχλός ανάπτυξης στην περιοχή, η Περιφερειακή Αρχή λειτούργησε ως προωθητής συγκεκριμένων ιδιωτικών επενδύσεων, καλλιεργώντας φρούδες ελπίδες για τη άμεση δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας, ενώ χάθηκε υπερπολύτιμος χρόνος για την προετοιμασία και υλοποίηση έργων που στόχο θα είχαν την πραγματική αύξηση της απασχόλησης και με ποιοτικούς όρους.
Με τις χρηματοδοτήσεις διαθέσιμες εδώ και πολλούς μήνες η Περιφέρεια, ως ο κορυφαίος δικαιούχος της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι απούσα στην ωρίμανση έργων και δράσεων. Ο χειρισμός των εξελίξεων και η προετοιμασία για την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων της Δίκαιης Μετάβασης προστίθεται στις αποτυχημένες πολιτικές χαμηλών επιδόσεων στην περιφερειακή ανάπτυξη των τελευταίων ετών.
Το αποτέλεσμα αυτής της απολύτως μη αναμενόμενης απραξίας είναι πως οι αρμόδιοι εθνικοί φορείς διαχείρισης των πόρων της Δίκαιης Μετάβασης έχουν εντοπίσει την αδυναμία στην ετοιμότητα σχεδιασμού και υλοποίηση έργων. Ως εκ τούτου αναζητούν λύσεις αξιοποίησης των πολλών διαθέσιμων πόρων μέσω άλλων φορέων, εκτός αυτών της Δυτικής Μακεδονίας. Παρά την εξασφάλιση πολύ υψηλών χρηματοδοτήσεων για έργα και δράσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα, η σημερινή Περιφερειακή Αρχή εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα σχετικά θέματα με μηδενική ουσιαστικά αποτελεσματικότητα.
Ειδικότερα παρουσιάζει αδυναμία ωρίμανσης και μηδενική υλοποίηση έργων ως φορέας υλοποίησης.
Αρκεί και μόνο μια απλή επισκόπηση στις προσκλήσεις των νέων έργων του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, στις οποίες δικαιούχοι είναι μόνο φορείς εκτός της Δυτικής Μακεδονίας, για να αντιληφθεί κανείς την απώλεια δυνητικού εισοδήματος και παραγωγής πλούτου για την περιοχή.
Άμεση σύσταση του Παρατηρητηρίου Δίκαιης Μετάβασης με σημείο αναφοράς το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Το Παρατηρητήριο ΔΑΜ θα βρίσκεται σε συνέργεια με το Παρατηρητήριο για την Απασχόληση για το οποίο γίνεται λόγος κατωτέρω.
Παρέμβαση για αναθεώρηση και τροποποίηση των όρων της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΔΕΗ ΑΕ σχετικά με την αποκατάσταση των εκτάσεων και τον προβλεπόμενο χωροταξικό σχεδιασμό. Οι δράσεις που προβλέπονται θα πρέπει να σέβονται πρωτίστως τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, ενώ θα πρέπει να προβλεφθεί ρητά η δυνατότητα διάθεσης όλων των επιπλέον αδιατάρακτων εκτάσεων (συνολικής έκτασης άνω των 9.000 στρεμ.) που παρακρατούνται από τη ΔΕΗ για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων και μάλιστα πλησίον του κόμβου της Εγνατίας Οδού, για εγκατάσταση επιχειρήσεων και δημιουργία θέσεων εργασίας.
Εξάντληση όλων των διαθέσιμων μέσων, χρηματοδοτικών εργαλείων και αναπτυξιακών μηχανισμών σε εθνικό και Ενωσιακό επίπεδο, προκειμένου να υπάρξει η αναγκαία οικονομική δραστηριότητα που θα εξισορροπήσει την αναμενόμενη μείωση του ΑΕΠ λόγω του περιορισμού της λιγνιτικής δραστηριότητας έως το τέλος της δεκαετίας. Η απεμπλοκή των εκτάσεων και η διάθεσή τους για επενδύσεις, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων θα συμβάλλει καθοριστικά στην δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας.
Εξασφάλιση πρόσθετων οργανωμένων χώρων υποδοχής επενδύσεων και διασύνδεση των εκτάσεων μέσω συνεργειών με υφιστάμενες ή προηγούμενες πρωτοβουλίες.
Ανάληψη μιας σειράς συντονισμένων πρωτοβουλιών για να καταστεί η Δυτική Μακεδονία διεθνής επενδυτικός, περιβαλλοντικός, ενεργειακός και τεχνολογικός κόμβος, αξιοποιώντας το επιστημονικό δυναμικό της περιοχής και περιορίζοντας την εγκατάλειψη και τη μετανάστευση των νέων.
Σύσταση Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Απασχόλησης, σε συνεργασία με το Παρατηρητήριο Δίκαιης Μετάβασης, με αντικείμενο την πρόταση δράσεων και την παρακολούθηση των επιπτώσεων των υλοποιούμενων παρεμβάσεων στον τομέα της κατάρτισης και της απασχόλησης.
Δημιουργία Μηχανισμού Προώθησης και Προσέλκυσης Επενδύσεων, με αξιοποίηση των υφιστάμενων δομών και ανθρωπίνων πόρων καθώς και των αναπτυξιακών φορέων της περιοχής, σε συνεργασία με τους εθνικούς οργανισμούς. Αντικείμενο του μηχανισμού θα είναι η προσέλκυση και η οργανωμένη διαδικασία αξιολόγησης και υποστήριξης επενδυτικών δυνατοτήτων και αναπτυξιακών πρωτοβουλιών με συλλογικότητα και τεχνοκρατική προσέγγιση.
Ένα Γραφείο Εξυπηρέτησης Επενδυτών που θα αποτελεί σημείο επαφής και υποστήριξης από την ιδέα μέχρι την έναρξη λειτουργίας μιας επένδυσης. Επιπροσθέτως θα διερευνά και θα προσδιορίζει επενδυτικές ευκαιρίες (Ιδιωτικές Επενδύσεις, ΣΔΙΤ).
Ανάδειξη και αξιοποίηση, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ, εναλλακτικών χρήσεων του λιγνίτη και των εγκαταστάσεων της.
2. Μεταφορές, Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής
Ένας τομέας σχεδόν ξεχασμένος, χωρίς κανένα έργο υψηλής αξίας, με ελάχιστες παρεμβάσεις μικρής κλίμακας και μελέτες σε καθυστέρηση ετών, όπως ο κρίσιμος οδικός άξονας «Φλώρινα – Πτολεμαΐδα – Κοζάνη – Λάρισα», με ιδιαίτερα αδικημένη την Π.Ε. Φλώρινας που αργεί να αποκτήσει τον δικό της κάθετο άξονα.
Η απουσία προγραμματισμού για τις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των «Ευφυών Μεταφορών» σε συνδυασμό και με την απαξίωση υποδομών συνδυασμένων μεταφορών, σκιαγραφεί την δυσμενή κατάσταση για το άμεσο μέλλον. Επιπλέον, τα αεροδρόμια Καστοριάς και Κοζάνης βρίσκονται σε κατάσταση μερικής αχρησίας, ενώ δεν έχει επέλθει καμία πρόοδος στα θέματα αποκατάστασης του σιδηροδρομικού δικτύου, με την πόλη της Κοζάνης να είναι αποκομμένη σιδηροδρομικά τα τελευταία αρκετά χρόνια.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και ως προς την συντήρηση – βελτίωση των υπόλοιπων μεταφορικών υποδομών. Επιπρόσθετα, η ανυπαρξία ενός αξιόπιστου σχετικού μητρώου
υποδομών εγκυμονεί κινδύνους για την οδική ασφάλεια, όπως κατέδειξε η περίπτωση της γέφυρας της λίμνης Πολυφύτου.
Τέλος, στο βαθμό που η Δυτική Μακεδονία εξακολουθεί να παραμένει αποκομμένη από τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, η μεγάλη αυτή υστέρηση αποτυπώνεται με μελανά σημεία και στο οικονομικό επίπεδο.
Άμεση σύσταση ενός ευέλικτου Μηχανισμού Υποδομών – Μεταφορών από υπηρεσιακά στελέχη και εμπλεκόμενους τοπικούς φορείς. Με την κατάλληλη τεχνική στήριξη θα προβεί, από τις πρώτες κιόλας μέρες, στην εκπόνηση ενός Οδικού Χάρτη για τις Μεταφορές, με στόχο την εφαρμογή Προγράμματος ανάπτυξης των Υποδομών – Μεταφορών στη βάση προτεραιοποίησης των αναγκών ανάλογα με τις συνθήκες. Ο Μηχανισμός αυτός θα δρομολογεί όλες τις μελέτες μεγάλης κλίμακας σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία.
Στο ίδιο ανωτέρω πλαίσιο προχωρούμε στην εκπόνηση ενός σχεδίου συνδυασμένων μεταφορών για τη Δυτική Μακεδονία με την πρόβλεψη των αναγκαίων υποδομών logistics, για άμεση υποστήριξη της οικονομίας της Περιφέρειας και την προώθηση των παραγόμενων προϊόντων.
Οργάνωση των αρμόδιων Υπηρεσιών της Περιφέρειας με ρεαλιστικά ετήσια πλάνα συντηρήσεων και εκσυγχρονισμού. Δημιουργία ενός Περιφερειακού Μητρώου Κρίσιμων Υποδομών με τη βοήθεια ψηφιακών τεχνολογιών.
Διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων και εκσυγχρονισμός του δικτύου οδικού ηλεκτροφωτισμού με παράλληλη στήριξη των Δήμων στην εφαρμογή των Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων.
Χρηματοδότηση των μεγάλων οδικών έργων που βρίσκονται σε μελετητική φάση.
Ανάληψη πρωτοβουλιών για την ολοκλήρωση του Δυτικού Τμήματος της Σιδηροδρομικής Εγνατίας. Σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο και τους ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ αναλαμβάνουμε άμεση πρωτοβουλία και διαβουλεύσεις με τις τοπικές κοινωνίες για την επιτάχυνση ολοκλήρωσης των διαδικασιών διασύνδεσης των σιδηροδρομικών γραμμών με στόχο να αποτελέσει η Δυτική Μακεδονία διεθνή διαμετακομιστικό και εμπορικό κόμβο στο πλαίσιο του Διευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Δικτύου, αξιοποιώντας τους νέους εμπορευματικούς σταθμούς προς όφελος των επιχειρήσεων και των σχεδιαζόμενων επενδύσεων στην περιοχή.
Βελτίωση των αεροδρομίων Κοζάνης και Καστοριάς και εξασφάλιση πολυετούς διάρκειας διασύνδεση με αεροδρόμια της Ελλάδος με καθημερινές, το δυνατόν, αεροπορικές πτήσεις.
Διασύνδεση της περιφερειακής στρατηγικής με τις προγραμματισμένες παρεμβάσεις σε εθνικό επίπεδο και ευθυγράμμιση με το νέο Χωροταξικό Σχέδιο της Δυτικής Μακεδονίας, που βρίσκεται σε καθυστέρηση λόγω κυρίως των επιδράσεων της αλλαγής του ενεργειακού μοντέλου και της απολιγνιτοποίησης.
Η Περιφέρεια είναι κυριολεκτικά ουραγός σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο σε ό,τι αφορά στην σταδιακή επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και ιδίως σχετικά με την ισόρροπη ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος και της υπαίθρου, έχοντας μάλιστα σε εξέλιξη και το σημαντικό ζήτημα αποκατάστασης των εδαφών από τις χρήσεις της ΔΕΗ. Η περιβαλλοντική διάσταση δεν συνοδεύει και δεν συμπληρώνει τις αναπτυξιακές επιλογές του τόπου, ενώ οι απαιτήσεις προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή βρίσκουν τη Δυτική Μακεδονία ακόμη και σήμερα ως έναν απλό παρατηρητή, ιδίως ως προς το επίπεδο των πρωτοβουλιών που θα μπορούσε να έχει αναλάβει η Περιφερειακή Αρχή.
Παρατηρείται ακόμη υστέρηση στην προστασία των φυσικών υποσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, ενώ καταγράφεται μια διαχρονική αδυναμία πολυεπίπεδης αξιοποίησης των λιμνών και των ποταμών, καθώς και παντελής απουσία στη συνεργασία με του Δήμους. Ανάλογη είναι και η συνεργασία με τη ΔΕΗ και το αρμόδιο Υπουργείο ως προς τα ζητήματα αποκατάστασης των εξαντλημένων ορυχείων και λοιπών περιοχών της ΔΕΗ. Καταγράφονται επίσης περιστατικά παράνομης υλοτομίας, ενώ απουσιάζουν έργα αντιπλημμυρικής προστασίας. Τέλος, διαπιστώνεται πως δεν υφίσταται επικαιροποιημένο Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών, ενώ δεν αξιοποιούνται σχετικές ψηφιακές εφαρμογές, τεχνολογίες που η σημερινή Περιφερειακή Αρχή δείχνει να αγνοεί, παρόλο που έχει ορίσει μάλιστα και σχετική Αντιπεριφέρεια με μηδενική παραγωγή χρήσιμων για τον πολίτη δράσεων και εφαρμογών.
Οι ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές και των 4 Περιφερειακών Ενοτήτων καθώς και τα μικρά αστικά κέντρα βρίσκονται δυστυχώς σε ελεύθερη πτώση, οικονομικά και κοινωνικά, ενώ οι 5 μεγάλες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας δεν υποστηρίχθηκαν επαρκώς στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν έργα με τους πόρους που δεσμεύτηκαν για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης.
Προγραμματισμός και υλοποίηση σειράς παρεμβάσεων για την ποιότητα ζωής των πολιτών, με στόχο τη διατηρησιμότητα των αστικών κέντρων και του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος της Δυτικής Μακεδονίας.
Ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων σε υποδομές ύδρευσης – αποχέτευσης – αντιπλημμυρικών και σχετικών έργων σε συνεργασία με τους Δήμους.
Άμεση κατάρτιση Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών σε όλους τους προβλεπόμενους τομείς σε συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία. Εκπόνηση ενός νέου Οδικού Χάρτη Πολιτικής Προστασίας για την ενίσχυση της πρόληψης και της ανθεκτικότητας της περιοχής. Δημιουργία Οργάνου Διαχείρισης Κρίσεων με στόχο τον καλύτερο συντονισμό σε επιχειρησιακό επίπεδο στον τομέα της αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.
Υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και δράσεων στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας με στόχο την κατάρτιση στελεχών και φορέων στα συναφή ζητήματα.
Ανάληψη πρωτοβουλιών για την δημιουργία Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών (Ε.Μ.Α.Κ.) στη Δυτική Μακεδονία.
Υποστήριξη προγραμμάτων και δράσεων για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα της περιοχής, άμεση αποκατάσταση προστατευόμενων περιοχών με ιδιαίτερη έμφαση στη διατήρηση και προστασία της πλούσιας βιοποικιλότητας, κυρίως για την αξιοποίηση των προϊόντων που μπορούν να προκύψουν στη βιομηχανία τροφίμων και την φαρμακευτική/κοσμετολογία ως προϊόντα σήματος ποιότητας. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύουμε και υποστηρίζουμε, με πόρους και τεχνική στήριξη, το ενταγμένο στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO Γεωπάρκο Γρεβενών – Κοζάνης.
Θεσμοθέτηση μηχανισμού συνεργασίας μεταξύ των σημαντικών Φορέων της περιοχής με αντικείμενο την αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως η αποκατάσταση των ορυχείων της ΔΕΗ, οι λίμνες, αλλά και οι προγραμματισμένες Ολοκληρωμένες Χωρικές Παρεμβάσεις τους.
Αξιοποίηση του ανενεργού επιστημονικού δυναμικού έπειτα από τις απαραίτητες καταρτίσεις – επανακαταρτίσεις (σε μεθοδική συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και τους λοιπούς δημόσιος και ιδιωτικούς φορείς κατάρτισης) στην υποστήριξη όλων των έργων σχετικά με το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των πολιτών στην ύπαιθρο και στις πόλεις.
Εξεύρεση λύσεων τεχνικής υποστήριξης και ωρίμανσης των σχετικών έργων με στόχο την αξιοποίηση των πλούσιων διαθέσιμων πόρων των εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων, έως το 2030.
3. Κοινωνική Πρόνοια, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός, Τουρισμός και Αθλητισμός
Θεμελιώδη στοιχεία για την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις, αλλά και εν γένει την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Δυτικής Μακεδονίας, είναι η εξασφάλιση της ισότιμης παροχής ευκαιριών εκπαίδευσης, επαρκούς υγειονομικής περίθαλψης &κοινωνικής μέριμνας, καθώς και της συμμετοχής σε όλες τις διαστάσεις του πολιτισμού και αθλητισμού. Η Περιφέρεια πέραν των αρμοδιοτήτων της με βάση το θεσμικό της πλαίσιο, με τις επιδόσεις της μέχρι σήμερα όμως να παραμένουν χαμηλές και αποσπασματικές στο πλαίσιο χρηματοδοτήσεων των εκάστοτε ΠΕΠ, σε συνεργασία με τους Δήμους, οφείλει να συνδράμει/υποκινεί τους κεντρικούς φορείς για έργα μη αρμοδιότητας της.
Εντοπίζεται συνεπώς ένα σημαντικό διαχρονικό πρόβλημα, ειδικά στο Σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, χωρίς να υφίσταται συστηματική διασύνδεση μεταξύ δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, ενώ απουσιάζει αισθητά ένα μείγμα δράσεων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης των πολιτών με μέριμνα της Περιφερειακής Αρχής. Οι δε πρακτικές που ακολούθησε η τελευταία στα θέματα της πανδημίας άφησαν πλήθος ερωτηματικών στους πολίτες, χωρίς να αποτιμηθούν ποτέ κυρίως από τους επαγγελματίες του χώρου της υγείας.
Η γήρανση του πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας είναι άλλη μια δημογραφική πρόκληση, που επιβάλλει την ανάπτυξη περιφερειακών πρωτοβουλιών με την υιοθέτηση αποτελεσματικών, καθώς και καινοτόμων μοντέλων περίθαλψης που να εγγυώνται τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών σε όλους χωρίς διακρίσεις.
Παράλληλα, ένας σημαντικός τομέας που υστερεί πραγματικά, παρά τις συνεχείς και αόριστες αναφορές για την σημασία του, είναι αυτός του Τουρισμού. Τομέας που η σημερινή Περιφερειακή Αρχή έχει αγγίξει επιδερμικά μέσω μη αποτελεσματικών ενεργειών ρουτίνας και ξεπερασμένης οπτικής επικοινωνίας. Η δε προώθηση του τουριστικού προϊόντος απέτυχε στη βελτίωση του αριθμού διανυκτερεύσεων, των επισκέψεων ή της κίνησης στην αγορά. Ειδικότερα, η συμβολή του κλάδου του Τουρισμού στο ΑΕΠ της περιοχής είναι μικρότερη από 1%, ενώ η Δυτική Μακεδονία είναι η Περιφέρεια με τη μικρότερη επισκεψιμότητα, με τις λιγότερες διανυκτερεύσεις ανά επισκέπτη καθώς και με τη μικρότερη κατά κεφαλήν δαπάνη εισερχόμενων τουριστών.
Ο οργανωμένος αθλητισμός στην περιοχή μας παρουσιάζει αξιόλογη ανάπτυξη με την ανάδειξη αθλητών που έχουν σημαντικές επιτυχίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ωστόσο απαιτείται η ενίσχυση και αξιοποίηση των αθλητικών υποδομών, του έργου των τοπικών αθλητικών συλλόγων, αλλά και η περαιτέρω ανάπτυξη προγραμμάτων αθλητισμού που θα αποτελέσουν τη βάση για τις επόμενες γενιές αθλητών στην περιοχή μας.
Η Δυτική Μακεδονία παρουσιάζει σημαντική υστέρηση στην υποστήριξη των παραπάνω τομέων, καθώς σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ερευνών σχετικά με την παρακολούθηση επίτευξης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στην Δυτική Μακεδονία, η Περιφέρεια παρουσιάζει χαμηλές επιδόσεις σε όλους τους στόχους, ανάμεσά τους ο στόχος της “Ποιοτικής Εκπαίδευσης”, της “Μείωσης των Ανισοτήτων”, της “Καλής Υγείας και Ευημερίας”, της “Βιομηχανίας, Καινοτομίας και Υποδομών” καθώς και των “Βιώσιμων Πόλεων και Κοινοτήτων” με τον απολογισμό των τελευταίων 5 ετών (τάση) να είναι αρνητικός.
Προκειμένου να αντιστραφεί η παραπάνω κατάσταση, η νέα πενταετία αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την Περιφέρεια, να αλλάξει την παραγωγική της βάση και να γίνει ένας επενδυτικός προορισμός, ένα κέντρο πράσινης επιχειρηματικότητας. Προς τούτο απαιτούνται πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση όχι μόνο των υφιστάμενων υποδομών εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας, αθλητισμού και πολιτισμού, αλλά και του επανασχεδιασμού του τρόπου παροχής των σχετικών υπηρεσιών στους προαναφερόμενους τομείς, όπου βέβαια η Περιφέρεια φέρει την σχετική ευθύνη.
Κοινωνική Πρόνοια, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός, Τουρισμός και Αθλητισμός
Δημιουργία νέων και αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών κοινωνικής πρόνοιας σύμφωνα με τα καλύτερα πρότυπα διεθνώς, με ιδιαίτερη μέριμνα στη φροντίδα των συμπολιτών μας με αναπηρίες & ψυχικές ασθένειες.
Επενδύσεις ενίσχυσης των υποδομών υγειονομικής περίθαλψης με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων, όσον αφορά την προσβασιμότητα σε δομές υγείας, δίνοντας έμφαση στις περιοχές με τη μικρότερη κάλυψη των σχετικών υπηρεσιών.
Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Συνεργασίας των Δομών Υγείας και Πρόνοιας στη Δυτική Μακεδονία με στόχο την ολοκληρωμένη παρέμβαση στην επικαιροποίηση του Υγειονομικού Χάρτη της Δυτικής Μακεδονίας για την προώθηση του μοντέλου της λειτουργικής διασύνδεσης – δικτύωσης των υφιστάμενων υποδομών και δομών υγείας και πρόνοιας για την μεγιστοποίηση του οφέλους για όλους τους χρήστες.
Ένταξη της εξωνοσοκομειακής φροντίδας στον Υγειονομικό Χάρτη της Δυτικής Μακεδονίας μέσω της ανάπτυξης Κέντρων Αποκατάστασης, Γηριατρικών Δομών, κατ’ οίκον Φροντίδας και υπηρεσιών Τηλεϊατρικής.
Εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικού και προσυμπτωματικού ελέγχου μέσω της λειτουργίας κινητών ιατρικών μονάδων, ιδίως σε περιοχές χωρίς πρόσβαση σε δομές υγείας.
Ενίσχυση Μηχανισμού Επιδημιολογικής Επιτήρησης μέσω συστηματικού ελέγχου των λυμάτων και των οικόσιτων ζώων, με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε περιπτώσεις ξεσπάσματος επιδημιών.
Δημιουργία πιστοποιημένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων πρώτων βοηθειών και κινδύνων στο εργασιακό περιβάλλον, καθώς και εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής της υγείας στην εκπαίδευση.
Ενίσχυση του έργου των Δήμων στο ζήτημα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Ανέγερση, συντήρηση και αναβάθμιση σχολικών υποδομών νέας γενιάς όλων των βαθμίδων με ιδιαίτερη μέριμνα στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση και στις ανάγκες που δεν έχουν ακόμη εξυπηρετηθεί σε όλη την Περιφέρεια.
Αρωγή στην ανάδειξη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε μεσογειακό και ευρωπαϊκό κόμβο πράσινης καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, προκειμένου να αποτελέσει κεντρικό πυρήνα ενός οικοσυστήματος υποδοχής εταιρειών νέας τεχνολογίας και πόλο προσέλκυσης ξένων επιστημόνων και ερευνητών, ενισχύοντας το brain gain στη Δυτική Μακεδονία.
Δράσεις με στόχο την προώθηση προγραμμάτων (επανα)κατάρτισης δια βίου μάθησης από εξειδικευμένους Ιδιωτικούς και Δημόσιους Φορείς και από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, για ανέργους και εργαζόμενους με έμφαση σε τομείς που διασυνδέονται με το νέο παραγωγικό μοντέλο της Δυτικής Μακεδονίας. Ενίσχυση των δομών Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας και προώθηση δράσεων διασύνδεσης του Πανεπιστημίου με την αγορά εργασίας, μέσω της επιχειρηματικής ωρίμανσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και την ίδρυση επιχειρήσεων τεχνολογικής βάσης (τεχνοβλαστών), στο πλαίσιο δράσεων ειδικού χαρακτήρα σε εφαρμογή ενός νέου Οδικού Χάρτη συμπληρωματικά στον υφιστάμενο εθνικό σχεδιασμό.
Ολιστικός σχεδιασμός και εκπόνηση Οδικού Χάρτη για τον Πολιτισμό και τον Τουρισμό με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προϊόντος που θα διασυνδέει την τοπική οικονομία με τα επιμέρους αγροδιατροφικά, πολιτιστικά και τουριστικά προϊόντα και θα αναδεικνύει την περιοχή σε πόλο προσέλκυσης τουριστικών και πολιτιστικού χαρακτήρα επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένων των οπτικοακουστικών παραγωγών. Περαιτέρω ανάδειξη και ένταξη των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων ιστορικής αξίας στην καθημερινή ζωή μέσω του επανασχεδιασμού του πολιτιστικού χάρτη της Δυτικής Μακεδονίας, με παράλληλο στόχο την προώθηση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης.
Ανάδειξη του Πολιτιστικού τριγώνου “Αιανή – Δίον – Βεργίνα”, μέσω της δημιουργίας τουριστικών προϊόντων με στόχο να αποτελέσει τμήμα μιας ολιστικής Πολιτιστικής και Τουριστικής Στρατηγικής σε διαπεριφερειακό επίπεδο.
Συστηματική ενίσχυση και ανάδειξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την καταγραφή, αναγνώριση και χρηματοδότηση δράσεων προστασίας και προώθησης.
Ένταξη των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων σε εθνικά και διεθνή θεματικά δίκτυα σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς φορείς, τα σωματεία και τους επαγγελματίες της εστίασης και του τουρισμού.
Εξυγίανση και ενίσχυση του ρόλου των αρμόδιων με τον Τουρισμό νομικών προσώπων της Περιφέρειας, με στόχο την συνεισφορά τους στην ανάπτυξη του Τουρισμού και του Πολιτισμού.
Προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα του “Ασημένιου Τουρισμού” και του “Ιατρικού Τουρισμού” με στόχο την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών από τους επαγγελματίες της περιοχής προς την κατεύθυνση του “τουρισμού αποκατάστασης”.
Αναβάθμιση ή/και δημιουργία νέων αθλητικών υποδομών και περιαστικών κέντρων άθλησης για όλους, σε συνεργασία με τους Δήμους, με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση του πρωταθλητισμού και στην φιλοξενία διεθνών αθλητικών γεγονότων, στο πλαίσιο Οδικού Χάρτη που θα περιλαμβάνει καταγραφή, σχεδιασμό δράσεων και έργων αποκλειστικά για τα θέματα αθλητισμού στη Δυτική Μακεδονία. Στόχος είναι η Δυτική Μακεδονία να εκπροσωπείται στις υψηλότερες εθνικές κατηγορίες της χώρας διαθέτοντας άρτιες αθλητικές υποδομές (ανοιχτά γήπεδα, κλειστά γυμναστήρια και κολυμβητήρια, πίστα μηχανοκίνητου αθλητισμού, ναυταθλητισμό στις λίμνες, οργανωμένα χιονοδρομικά κέντρα).
Έλεγχος και αξιολόγηση της επιστημονικής και επαγγελματικής επάρκειας των προπονητών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία με στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας του έργου αναγνωρισμένων Ακαδημιών/Συλλόγων της περιοχής και των αθλητών.
Δημιουργία προγραμμάτων μαζικού αθλητισμού για όλες τις ηλικίες με ιδιαίτερη έμφαση σε παιδιά, ΑΜΕΑ και ηλικιωμένους, σε συνεργασία με το Τμήμα Εργοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Προώθηση του γαστρονομικού τουρισμού μέσω της ανάδειξης τοπικών προϊόντων, με καινοτόμο τρόπο και στόχο την πρόσβαση σε αγορές του εξωτερικού.
4. Περιφερειακή Οικονομία και Απασχόληση
Η οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας έχει πληγεί δραματικά κατά την τελευταία 15ετία εξαιτίας κυρίως τριών βασικών λόγων: της οικονομικής κρίσης που έπληξε το σύνολο της χώρας, της υγειονομικής κρίσης (Covid-19) που ακολούθησε, αλλά κυρίως λόγω της κρίσης που οφείλεται στη μείωση της εξόρυξης του λιγνίτη και του περιορισμού της ηλεκτροπαραγωγής από τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς του ενεργειακού άξονα Κοζάνης- Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου-Φλώρινας.
Συμπληρωματικά, η παρατεταμένη κρίση στο κλάδο της γούνας, στρατηγικής σημασίας για τον άξονα Καστοριάς – Σιάτιστας, ήρθε να επιτείνει την οικονομική ύφεση στη Δυτική Μακεδονία. Η κατάσταση αυτή, που αποτυπώνεται σε νούμερα, δείχνει ότι κατά την περίοδο 2009 – 2020 το ΑΕΠ της Περιφέρειας μειώθηκε συνολικά κατά 35%, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να υπολείπεται κατά 17% του μέσου όρου της χώρας για το έτος 2020.
Ιδιαίτερα τραγική είναι η μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης της Περιφέρειας, συγκρινόμενο με τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ, όπου ενώ το 2012 ήταν στο 79% το 2021 μειώθηκε στο 53%!
Η ανεργία στη Δυτική Μακεδονία ως απόρροια της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και κατ’ επέκταση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας παραμένει σημαντικά υψηλή και πάνω από τον μέσο όρο της χώρας αγγίζοντας το 2022 στο 17,4%, ενώ η ανεργία των νέων (έως 29 ετών) αγγίζει το 34,3%, ανάμεσα στις 5 υψηλότερες στην Ευρώπη. Η μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά 10 μονάδες που παρατηρείται σε σχέση με το 2018 (27%) οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μετανάστευση του ενεργού πληθυσμού, με ταυτόχρονα τραγικές κοινωνικά συνέπειες. Έχουμε ουσιαστικά την περίοδο αυτή διαρροή 10.000 ατόμων ενεργού πληθυσμού (νέες και νέοι) προς άλλες περιοχές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για αναζήτηση εργασίας (brain drain). Η μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την λοιπή αποεπένδυση και την απουσία νέων βιώσιμων παραγωγικών επενδύσεων στην Περιφέρεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα διατήρησης των υψηλών ποσοστών ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων, και της εγκατάλειψης με αποτέλεσματη δραματική μείωση του πληθυσμού της περιοχής.
Η δυσμενής για τη Δυτική Μακεδονία προαναφερόμενη κοινωνικοοικονομική κατάσταση θα εξακολουθήσει να υφίσταται όσο συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στην ενεργοποίηση, προς τους τελικούς δικαιούχους και επιχειρήσεις, των πόρων του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Η Περιφέρεια ως οργανισμός αλλά και οι Φορείς της περιοχής έχουν αμελητέα συμμετοχή στην παρακολούθηση και υλοποίηση, στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων και δυστυχώς στην προετοιμασία και υλοποίηση δράσεων για τους πολίτες που παραμένουν αμέτοχοι και χωρίς ουσιώδη πληροφόρηση και εμπλοκή.
Άμεση σύσταση μηχανισμού από υπηρεσιακά στελέχη και εμπλεκόμενους τοπικούς οργανισμούς και Φορείς, με την κατάλληλη τεχνική στήριξη, με αντικείμενο τη δημιουργία μεθοδολογικού πλαισίου και εργαλείων για την συστηματική προσέλκυση επενδύσεων με έμφαση σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Ανάληψη πρωτοβουλιών για την αύξηση του βαθμού καθετοποίησης των τομέων και κλάδων της περιφερειακής οικονομίας μέσω της δημιουργίας ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας (value chains), ιδίως εκεί όπου υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, για την αύξηση της προστιθέμενης αξίας και του πλούτου της Περιφέρειας. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η συνεργασία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη μεταφορά τεχνογνωσίας, αλλά και για την σταδιακή παραγωγή γνώσης και καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο.
Ενίσχυση και ολοκλήρωση των υποδομών για μια ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη (εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.).
Προώθηση της εξωστρέφειας και του εξαγωγικού προσανατολισμού των επιχειρήσεων της Δυτικής Μακεδονίας με στοχευμένη κατάρτιση (export managers) και συμμετοχή σε στοχευμένες επιχειρηματικές αποστολές, Β2Β συναντήσεις και εκθέσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Έμφαση στην μέτρηση των αποτελεσμάτων (σύναψη εμπορικών συμφωνιών, αύξηση πωλήσεων κ.λπ.) Ανάληψη δράσεων για στοχευμένες εκδηλώσεις σε ειδικές επαγγελματικές ομάδες.
Προώθηση των δικτυώσεων και των συνεργατικών σχηματισμών σε όλους τους τομείς και κλάδους οικονομικής δραστηριότητας (Ομάδες Παραγωγών στον πρωτογενή τομέα, clusters επιχειρήσεων, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις – ΚΟΙΝ.ΣΕ.Π., μεθοδική λειτουργία της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης, Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας στον τουρισμό και στην αγροτική παραγωγή κλπ.) για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και μεγέθυνση του οικονομικού αποτυπώματος στην Περιφέρεια.
Πλήρης καταγραφή και προσδιορισμός αγροδιατροφικών προϊόντων με στόχο την πιστοποίησή τους καθώς και την ολοκληρωμένη διαχείριση. Προώθηση της ποιότητας στην αγροτική παραγωγή με στόχο την δημιουργία ανταγωνιστικότερων προϊόντων στη γεωργία και κτηνοτροφία.
Δημιουργία Κέντρου Πληροφόρησης και Εξυπηρέτησης Γεωργών και Κτηνοτρόφων.
Πρόγραμμα αγροτικού εξηλεκτρισμού και βελτίωση της πρόσβασης στις κτηνοτροφικές μονάδες.
Ορθολογική χωροταξική ανάπτυξη, αξιοποίηση και βιώσιμη λειτουργία των επιχειρηματικών υποδομών σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Δυτικής Μακεδονίας για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας.
Διασύνδεση της ακαδημαϊκής γνώσης και της καινοτομίας (Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα) με την επιχειρηματικότητα της περιοχής και συμβολή στη δημιουργία Κέντρων Γνώσης (knowledge centres) και Αριστείας (excellence centers) σε τομείς που η Περιφέρεια παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα, ενέργεια κ.λπ.).
Συμμετοχή σε σχήματα και δικτυώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη μεταφορά γνώσης και καλών πρακτικών στην αντιμετώπιση ζητημάτων αναφορικά με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου καθώς και την προσέλκυση πρόσθετων χρηματοδοτήσεων μέσω σχετικών προσκλήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η επιτυχής υλοποίηση του φιλόδοξου Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης προϋποθέτει την ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής. Για το λόγο αυτό σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιό μας εστιάζουμε στην υλοποίηση δράσεων εκπαίδευσης και κατάρτισης στο νέο παραγωγικό μοντέλο που θα προκύψει.
Σύσταση Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Απασχόλησης, ενδεχομένως μαζί με το Παρατηρητήριο Δίκαιης Μετάβασης, που θα έχει ως αντικείμενο την παρακολούθηση των επιπτώσεων των υλοποιούμενων παρεμβάσεων στην απασχόληση με δυνατότητα υποβολής προτάσεων ανασχεδιασμού.
Άμεση δημιουργία Δικτύου Reskilling – Upskilling σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και τους επαγγελματίες της κατάρτισης στοχεύοντας στην αξιοποίηση των πολλών διαθέσιμων πόρων και εστιάζοντας, πρωτίστως, στην άμεση δραστηριοποίηση των καταρτιζόμενων στην αγορά εργασίας.
5. Βελτίωση της Εσωτερικής Οργάνωσης, της Διοικητικής Ικανότητας, της Διαχείρισης Κρίσεων και της Οικονομικής Κατάστασης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
Βασική συνιστώσα για την επιτυχή υλοποίηση του Αναπτυξιακού μας Προγράμματος είναι η ενίσχυση της διοικητικής και οικονομικής δυνατότητας της Περιφέρειας και των Οργανισμών ώστε η Δυτική Μακεδονία να μετεξελιχθεί σε μια “Έξυπνη Περιφέρεια”. Στο βαθμό που μια Περιφερειακή Αρχή μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης και στην υιοθέτηση ορθών και βιώσιμων πρακτικών, καθίσταται αναγκαία η εφαρμογή μιας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, που στόχο θα έχει την ενίσχυση της φέρουσας ικανότητας της Περιφέρειας μέσω μιας δημοκρατικότερης, πιο διαφανούς και αποδοτικότερης λειτουργίας.
Τα οφέλη που θα προκύψουν από την ψηφιοποίηση των διαδικασιών και την ενδοπεριφερειακή διοικητική αποκέντρωση θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στα περιφερειακά θεσμικά όργανα, θα βελτιώσουν ταυτόχρονα την προσβασιμότητά τους στις παρεχόμενες υπηρεσίες και θα καταστήσουν ευκολότερη την συμμετοχή τους στις σχεδιαζόμενες δράσεις.
Η εμπειρία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο καταδεικνύει πως ο συγκεντρωτισμός στη διοίκηση, η μη αξιοποίηση διαθέσιμων εργαλείων συντονισμού και τα αδύναμα θεσμικά όργανα ευθύνονται για τη μειωμένη απορρόφηση των διαθέσιμων κονδυλίων και τη μη αποδοτική χρήση τους.
Την ίδια στιγμή, η μη εφαρμογή ενός συστήματος στρατηγικής διοίκησης σε συνδυασμό με την απουσία υιοθέτησης δεικτών απόδοσης και προτύπων ολικής ποιότητας αυξάνει το κόστος διαχείρισης και κατατάσσει την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των περιφερειών της Ευρώπης. Στο βαθμό που σημαντικό σκέλος της χρηστής διακυβέρνησης αποτελεί η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση με τις επιμέρους εκφάνσεις της, όπως είναι οι αρχές της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας, της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας, η μη υιοθέτηση μηχανισμών και εργαλείων ενίσχυσης του συστήματος διακυβέρνησης και εσωτερικού ελέγχου λειτουργεί σε βάρος της ομαλής λειτουργίας της Περιφέρειας και της οικοδόμησης σχέσης εμπιστοσύνης με τους πολίτες.
Η παντελής απουσία Επιχειρησιακού Σχεδίου που να περιλαμβάνει τον Στρατηγικό Σχεδιασμό και τον Επιχειρησιακό και Οικονομικό Προγραμματισμό της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί την σημαντικότερη έλλειψη για την Εσωτερική Οργάνωσή της ως αυτοδιοικητικού μηχανισμού και τροχοπέδη, με επιπτώσεις τόσο στην ορθολογική λειτουργία και στην επικοινωνία με φορείς και πολίτες όσο και στην αναπτυξιακή διαδικασία της περιοχής.
Βελτίωση της Εσωτερικής Οργάνωσης, της Διοικητικής Ικανότητας και της Οικονομικής Κατάστασης της Περιφέρειας
Άμεση κατάρτιση του Επιχειρησιακού Σχεδίου Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που να αντιμετωπίζει τα κρίσιμα ζητήματα της Περιφέρειας στο πλαίσιο ενός Στρατηγικού Σχεδιασμού και να αναπτύσσεται σε ειδικούς Στόχους, Άξονες Προτεραιότητας και συγκεκριμένες δράσεις για αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού και Οικονομικού Προγραμματισμού.
Διαρκής μέριμνα για τη διασφάλιση της επάρκειας κατάλληλων στελεχών μέσω συστηματικής ανίχνευσης, καταγραφής και παρακολούθησης με στόχο τον έγκαιρο προγραμματισμό.
Διαρκής κατάρτιση των στελεχών στις προγραμματιζόμενες δράσεις διοικητικής μεταρρύθμισης και ψηφιακής διακυβέρνησης.
Κατάρτιση των στελεχών για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων καθώς και την απόκτηση ικανοτήτων στη λειτουργία και στις ευκαιρίες χρηματοδότησης της ΕΕ.
Υιοθέτηση των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης μέσω Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Υιοθέτηση και επιτάχυνση της διαδικασίας αφομοίωσης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών στις διαδικασίες εσωτερικής οργάνωσης, σύμφωνα με τον Οδικό Χάρτη για τις Τοπικές Αρχές και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή στο Πρόγραμμα REGIONS2030 pilot project.
Υιοθέτηση ορθών και βιώσιμων πρακτικών σύμφωνα με τις εργαλειοθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ σχετικά με την χρηστή διακυβέρνηση και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των ΟΤΑ.
Ολοκληρωμένη καταγραφή, τυποποίηση και απλούστευση διοικητικών διαδικασιών με τη χρήση ψηφιακών μέσων δίνοντας προτεραιότητα στις διαδικασίες με δημοσιονομική επίπτωση.
Ολοκληρωμένη στήριξη στον τομέα της θεσμικής υποστήριξης των Υπηρεσιών της Περιφέρειας μέσω της συστηματικής γνωστοποίησης των αλλαγών της νομοθεσίας αρμοδιότητάς τους.
Σύσταση Ομάδας Παραγωγής Νομοτεχνικών Ρυθμίσεων με στόχο τη διαμόρφωση του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου ανάπτυξης της περιοχής.
Επιτάχυνση διαδικασιών (αδειοδοτήσεις, εγκρίσεις) για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων με στόχο την τόνωση της οικονομίας.
Αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών (Τεχνητή Νοημοσύνη, Διαδίκτυο των Πραγμάτων, Υπολογιστικό Νέφος) για τη μετεξέλιξη της Δυτικής Μακεδονίας σε “Έξυπνη Περιφέρεια”.
Σύναψη Πρωτοκόλλων Συνεργασίας με εθνικούς και Ευρωπαϊκούς φορείς, όπως με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.) με στόχο την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου επιμορφωτικών δράσεων που θα ανταποκρίνονται στους επιχειρησιακούς στόχους της Περιφέρειας.
Ενίσχυση της Διαβαθμιδικής Συνεργασίας μεταξύ της Περιφέρειας, των οργανισμών, των Δήμων, συνδέσμων Δήμων, Αναπτυξιακών Οργανισμών και Επιτροπών Διαβούλευσης για την καλύτερη εφαρμογή των αναπτυξιακών προγραμμάτων.
Συμμετοχή σε δίκτυα ανάπτυξης νέας γενιάς δημοσίων υπηρεσιών που βασίζονται σε προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες και ανοικτά πρότυπα. Ιδίως στον Κόμβο Καινοτομίας για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση με στόχο την ενίσχυση της συνδεσιμότητας και της παροχής ψηφιακών υπηρεσιών νέας γενιάς.